Vorige maand was ik als statenlid te gast op een middelbare school in Bilthoven. In een themaweek over het klimaat hadden leerlingen kunstwerkjes verwerkt in een filmpje en dat voorzien van hun visie op de toekomst. Ik schrok van hun commentaren. De urgentie was voelbaar en bij sommigen ook de wanhoop. Zo waren twee 15 jarige jongens overtuigd dat onze aarde niet meer te redden is van de klimaatcrisis. We moeten alles proberen wat we kunnen, maar veel vertrouwen dat het goed zou komen, nee dat hadden ze niet. ‘Het is al te ver’ zeiden ze. Die woorden dreunen nog na in mijn hoofd. De jeugd heeft toch de toekomst? Wat als ze die zelf niet meer zien?
De klimaatcrisis staart ons in de ogen. Het wetenschappelijk bewijs en de voorspellingen zijn er volop. Maar om een of andere reden sluiten we ons ervoor af, is de dreiging zo groot dat ontkennen en bagatelliseren makkelijker is dan doorpakken om het tij te keren. Want onze fractie is ervan overtuigd dat we het tij kunnen keren, het is nog niet te ver.
De regionale energiestrategieën van Amersfoort en Foodvalley zijn aangekomen in fase 1.0. “We willen onze regio leefbaar houden voor deze en volgende generaties en het is belangrijk dat we vaart gaan maken”, lezen we in de RES van Amersfoort. “Als we zo doorgaan ligt onze regio straks aan zee, dat betekent niet afwachten, doorschuiven of naar anderen kijken, maar actie ondernemen”, zegt Foodvalley. Mooie woorden, de PvdA hoopt dat de daden snel volgen.
Wij onderschrijven de ambities van de beide RESsen volledig en voelen veel energie opborrelen bij het bod dat beide regio’s neerleggen. We vinden het een eer dat Provinciale Staten van Utrecht als partner in deze regio’s mag mee besluiten.
Toch schijnt niet alleen de zon, er zijn ook zorgen. Zorgen over het tempo; liggen we wel op koers en gaan we onze ambities halen? Wanneer verschijnen de eerste windmolens en zonnevelden op plekken die nu nog zoeklocaties zijn? En is dat snel genoeg om onze energiedoelstellingen te halen?
Ook groeit het verzet tegen met name windmolens naarmate de plannen concreter worden. Er is onrust over de impact van windmolens op de gezondheid. Het RIVM en de GGD’s werken sinds kort samen in het Expertisepunt Windenergie en Gezondheid, dat de gezondheidsschade door windturbines registreert en onderzoekt.
Uit recent onderzoek blijkt dat de overgang van fossiele brandstoffen naar energie uit zon en wind een aanzienlijke gezondheidswinst oplevert. Desondanks kunnen windmolens wel degelijk geluidshinder veroorzaken, wat weer leidt tot stress en uiteindelijk tot allerlei klachten bij omwonenden. Die klachten moeten serieus genomen, zoveel mogelijk voorkomen en waar nodig aangepakt worden.
Gelukkig zijn er ook mensen die niet met de hakken in het zand staan, maar die positief meedenken om de doelen te halen. Ik las een mooi verhaal over Else en Remy. Geen sprookje over een Disney-prinses uit Frozen of een jongen die alleen op de wereld is, maar twee jonge mensen uit onze provincie die juist voorstander zijn van windmolens. Ze begrijpen de zorgen maar constateren dat die niet opwegen tegen de voordelen die windmolens opleveren. “We moeten iets doen en als niemand ze wil dan komen ze nergens. Dus zet ze dan maar voor mijn deur, want er moet wat gebeuren”. “Het gaat wel om onze toekomst. Over 50 jaar zijn wij er nog en de meeste tegenstanders niet meer”
Wat betreft de participatie tot nu toe bereiken ons uiteenlopende berichten. Waar sommige gemeenten veel investeren in voorlichting en aandachtig luisteren naar hun inwoners, lijken anderen zich er met een jantje-van-leiden af te maken. Wij roepen alle deelnemende gemeenten op om vol in te blijven zetten op participatie, want zonder draagvlak komen we er niet.
En die participatie gaat verder dan vooraf meepraten. Mede eigenaar zijn en financieel meeprofiteren van de opbrengsten van zonnevelden of windmolens is essentieel voor draagvlak. De PvdA is blij dat de beide RESsen inzetten op 50% lokale eigendom, want voor draagvlak is het belangrijk dat wind en zon ook in positieve zin voelbaar worden in de portemonnee.
Naast het bestrijden van klimaatverandering is ook het versterken van de biodiversiteit een belangrijke opdracht. Bij de aanleg van zonnevelden moet daar serieus rekening mee gehouden worden. Daarom dienen wij mede een motie hierover in.
Duurzame energie moet per definitie eerlijke energie zijn. Voor de PvdA is belangrijk dat dit ook geldt voor de productie en de herkomst van materialen. We weten dat veel zonnepanelen uit China komen, waar in het productieproces vreselijke dingen gebeuren waar we geen zicht op hebben. We vragen daar aandacht voor met onze motie ‘voorkom dwangarbeid productieketens duurzame energie’ Die dienen we bij deze in, samen met de fracties van Ja21, CU, D66, PVV, GL, SP en 50plus.
Tot slot, de meest duurzame energie is de energie is die niet wordt verbruikt, dus belangrijk is dat we blijven inzetten op energiebesparing. Gedeeld tweede staan zon en wind, waarbij belangrijk is dat er een goede balans is tussen die twee, omdat ze elkaar goed aanvullen. De PvdA vraagt met de motie ‘RES in balans’ om een gelijkwaardige verhouding tussen zon en wind in onze provincie. Ook voor de belasting van het netwerk is een goede mix essentieel.
De komende jaren zullen technologieën voor zowel zon als wind blijven groeien. De opwek wordt steeds effectiever en goedkoper en daarmee komt Parijs steeds meer in beeld.
Met het vaststellen van de RESsen maken we een belangrijke stap in de energie neutrale richting. We leggen de rode loper uit naar de toekomst en hopen dat we alle jongeren die vrezen dat het ‘al te ver is’ laten zien dat de provincie Utrecht die zorg serieus neemt en kiest voor de toekomst.
