Tja, wat moet je nou zeggen over een begroting die er best oké uitziet. Waarin keuzes worden gemaakt waarin de PvdA zich meer dan goed in kan vinden, die verstandig zijn en goed voor de provincie Utrecht. Wij willen beginnen met iedereen die hier ook dit jaar weer hard aan heeft gewerkt te bedanken.
Ik kan natuurlijk een kleurloos verhaal houden over hoe geweldig het gaat, dat we onze financiën steeds beter op orde hebben, dat we miljoenen investeren om de woningbouw te versnellen, dat we goed op weg zijn naar een energie-neutrale provincie, dat we werken aan meer natuur en een duurzame samenleving, dat we trots zijn op onze Utrechtse cultuur en ondernemers…. Allemaal waar, maar ik zie u al de hand voor de mond slaan. Het mooie van een begroting is dat daar de kleur ‘rood’ in zit, en laat dat nou onze lievelingskleur zijn! Onze fractie denkt niet graag zwart-wit, maar liever in de kleur van ons hart. En vandaag is rood de rode draad in ons verhaal.
Tjeenk
Vorige week nog hadden we in deze zaal een inspirerende lezing met een rood tintje van Herman Tjeenk Willink. Over hoe de democratische rechtsorde de afgelopen jaren is uitgehold door de manier waarop de overheid functioneert. Van een overheid mag verwacht worden dat ze de leiding neemt, burgers beschermt en een gelijke behandeling garandeert. Maar wat zien we in Den Haag? Een weifelende en ambivalente aanpak in een poging Corona te bestrijden, een demissionair clubje dat elkaar de tent uitvecht en nu uiteindelijk toch weer op elkaar aangewezen is omdat niemand met ze wil, of zij niet met anderen. De toeslagenaffaire heeft pijnlijk de rechteloosheid van de hardwerkende arbeidersklasse blootgelegd. Je kunt volledig in je recht staan, maar het krijgen is een ander verhaal. Als gewone burger ben je kansloos tegenover een falende overheid die haar burgers onvoldoende serieus neemt. Het vertrouwen in de overheid is, terecht, nog nooit zo laag geweest als op dit moment.
Burger in beeld?
In de provincie Utrecht doen wij het natuurlijk veel beter dan in Den Haag. Maar laten we vooral kritisch naar onszelf blijven kijken. Wat leren wij daarvan? Is de burger wel voldoende in beeld? En wat doen wij als provincie eraan om de vertrouwensrelatie met de burger te herstellen? Een concrete vraag aan het college is: welke posten in de begroting dragen daaraan bij?
Social return
Hebben wij als provincie wel genoeg oog voor iedereen? De provinciale organisatie blijkt 2% medewerkers te hebben die vallen onder de participatiewet en voldoet daarmee aan de minimale norm voor social return. Dat is fijn om te horen. Of ja, het schaamrood zou ons eerder op de kaken staan als we daar NIET aan zouden voldoen. Maar echte inzet op social return is veel meer dan dat. Dan gaat het bijvoorbeeld om aanbestedingen met een social return verplichting bij inschrijvers en het actief creëren van banen voor mensen met die afstand tot de arbeidsmarkt. Hoe mooi zo het zijn als wij daar komend jaar een extra stap in zouden zetten of zelfs voorop zouden lopen?
Kostenstijging
De kosten voor levensonderhoud en energieprijzen zijn flink gestegen en daardoor komen veel huishoudens deze winter in de rode cijfers. Aan de ene kant onderschrijft dat de noodzaak van de energietransitie, waardoor we in de toekomst niet meer afhankelijk zijn van Russische gasprijzen. Aan de andere kant zijn de kosten voor verduurzaming voor velen een bedreiging. De PvdA zal die mensen ook volgend jaar niet in de kou laten staan.
Cultuur
Door Corona dreigt op het gebied van cultuur een verloren generatie te ontstaan. Vooral bij jongeren is het gemis groot, cultuur is nodig voor groei en ontwikkeling. Wij maken ons daar zorgen over en vinden dat vooral die groep meer gecompenseerd moet worden.
Afgelopen jaar stelde de provincie Utrecht een steunpakket van 6 miljoen beschikbaar voor steun aan de cultuursector. We dachten toen aan een lastig jaar en wisten toen niet dat een jaar later onze landkaart opnieuw zo donkerrood zou kleuren. We zijn nog niet verlost van het virus en kunnen slechts hopen dat er niet opnieuw een lockdown komt, met opnieuw klappen voor de cultuursector. Maar ook wanneer het zo ver niet komt zijn er nog altijd veel minder bezoekers van theaters, podia en culturele instellingen. Mijn vraag aan de gedeputeerde is: is er voor 2022 voldoende geld om dit op te vangen? Zo niet, kunt u een inschatting maken van wat er nog nodig is?
Wonen
Betaalbaar wonen is voor de PvdA een belangrijk punt, waar we aandacht voor vragen bij elke gelegenheid die zich aandient. Er zijn nauwelijks betaalbare woningen te vinden.
De rode contouren zijn nu losgelaten en gemeenten krijgen ruimte om onder voorwaarden te bouwen. Geen villawijken, maar gewone huizen, voor gewone mensen. Er zijn veel plannen in ontwikkeling, maar wat ons betreft gaat het niet snel genoeg en dat baart ons zorgen. Nogmaals dringen we er bij het college op aan om in samenwerking met gemeenten sneller over te gaan tot realisatie.
Rijnenburg
In de discussie omtrent polder Rijnenburg is nog altijd geen duidelijk beeld van de toekomstige ontwikkeling. Worden het woningen of duurzame energie, of een combinatie daarvan? Wat de PvdA betreft moet er binnen twee jaar een beslissing genomen worden over de toekomst van Rijnenburg.
Onze fractie wil dit proces bespoedigen. Het wordt tijd dat nu eens goed onderzocht wordt wat de mogelijk en onmogelijkheden zijn. De informatie die we op dit moment hebben geeft nog te weinig richting. Is woningbouw daar wel mogelijk? Op welke plekken, hoeveel woningen en in welke prijsklasse kan er gebouwd worden? Is het ook mogelijk om betaalbaar te bouwen, of zijn de voorbereidingskosten zo hoog dat er straks alleen kapitale villa’s verrijzen? En hoe wordt de ontsluiting geregeld? Welke bijdrage kunnen we verwachten van het rijk?
Wij hebben behoefte aan een termijn voor beantwoording van deze vragen. Als PvdA fractie komen wij daarom in het voorjaar van 2022 met een uitgewerkt voorstel, zodat alle betrokkenen en belanghebbenden weten wat er gaat gebeuren. Wordt vervolgd…
Stikstof
Bij de zomernota benoemde ik al dat de ontwikkeling van natuur achterblijft in onze provincie. We zijn benieuwd hoe de gedeputeerde komend jaar dit probleem vlot gaat trekken, wat gaan we hier concreet aan doen? Een van de andere problemen waar we tegenaan lopen is dat de rechter weer een uitspraak heeft gedaan over stikstof. Het lijkt er soms op dat we trucjes verzinnen en die laten toetsen door de rechter. We moeten oppassen dat we niet werken naar een PAS 2.0, daar passen wij voor. Voor nu wachten we de uitspraak van de RvS af, daarna gaan we graag het debat weer aan.
FC Utrecht
En dan onze Rood-witte trots FC Utrecht. Voor supporters is het dit seizoen smullen geblazen met een prachtige 3e plek in de Eredivisie. De gedeputeerde merkte tijdens een commissievergadering op dat voetbaltribunes, naast de kerk, een van de weinige plekken zijn waar mensen uit alle lagen van de bevolking samenkomen. Samen een sportwedstrijd beleven is een vorm van sociale cohesie die helemaal vanzelf gaat en waar je als overheid geen beleid op hoeft te voeren. Gelukkig zitten de tribunes weer aardig vol. Maar voor ouderen en mensen met een beperking is het een stuk lastiger geworden om de Galgenwaard te bereiken, omdat de FC Utrecht-expres, een bus die vanuit de randgemeentes rechtstreeks naar het stadion reed, tijdens de publiek-loze periode is opgeheven en pas in 2023 weer terugkomt. Voor kwetsbare supporters is de overvolle stadsbus in de piekdrukte rondom het stadion geen optie. Daarom vindt de PvdA dat die FC Utrecht-expres ook in 2022 gewoon moet rijden. Wij dienen daarvoor een motie ‘scoren met toegankelijke voetbalwedstrijden’ in, Dit moet geregeld worden en het maakt ons niet uit waar het geld vandaan komt. Het gaat om een eenmalig bedrag van €20.000
Komend jaar
Wat mogen we komend jaar verder nog verwachten? Laten we de coronamaatregelen definitief achter ons? Komt de woningbouw nu eindelijk echt goed op gang? Waait de wind in de goede richting en slagen wij erin om daar voldoende energie uit te halen? Wij rekenen in elk geval op een mooi jaar.
In maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Wij hopen dat dan niet alleen de provincie Utrecht, maar heel Nederland dan weer rood kleurt.
