In Memoriam: Ella Vogelaar (1949-2019)

Afgelopen maandag bereikte ons het droevige bericht dat oud-minister en partijgenote Ella Vogelaar is overleden. Matthijs Kleij van de PvdA afdeling Utrecht schreef voor haar een memoriam.

Ella heeft veel betekend voor de wijkaanpak in Nederland, voor onze partij en zeker ook voor onze Utrechtse afdeling. Ze stond, ook nog lang na haar ministerschap, klaar om te helpen. Op straat, in de wijk en binnen onze afdeling in de aanloop naar verkiezingen. Daar zijn we haar enorm dankbaar voor. Hieronder volgen een aantal herinneringen aan Ella door Utrechtse partijgenoten.

We wensen familie, vrienden en partijgenoten heel veel sterkte met het grote verlies.

Bestuur en fractie PvdA Utrecht.

Herinneringen aan Ella

Oud-wethouder Harrie Bosch werkte heel intensief samen met Ella Vogelaar toen zij minister voor Wonen, Wijken en Integratie was. ”We hadden veel contact in die tijd omdat we ook in Utrecht vier krachtwijken hadden. Wat altijd duidelijk was bij Ella: ze ging ervoor! Ze had een grote ambitie om voor lange tijd de wijkaanpak door te zetten op verschillende terreinen. Dat was niet makkelijk, onder andere door gebrek aan financiering, maar ze hield altijd vol.”

”Kenmerkend voor haar werkwijze was dat bewoners altijd centraal stonden in haar aanpak. Als wijkplannen gemaakt werden, moesten bewoners betrokken worden. Het geld dat het Rijk beschikbaar stelde moest ook vooral ten goede komen aan de initiatieven van bewoners. Ze was daarmee meer een minister van de bewoners dan van het kabinet.
Ook na haar ministerschap bleef ze betrokkenheid tonen voor bewoners in de wijken, ook in haar latere functies. En het is mooi om te zien dat de wijkaanpak, weliswaar in andere vormen, weer meer op de agenda staat. Met haar start en stevige aanpak is dat zeker een van haar verdiensten.”

Raadslid Bülent Isik: ”Het uitgangspunt was voor mij en voor haar altijd dat de sociaaldemocratie nodig is voor de zwakkeren in de samenleving. Ella heeft mij als raadslid een tijd lang voorzien van advies. Wat me altijd bijblijft is dat ze vertelde dat je in je politieke leven altijd tegenslagen zal hebben, maar daarbij altijd terug moet vallen op de ideologie en daar de kracht uit halen. Dat moet je gebruiken om resultaat te halen. Die wijze woorden van Ella blijven me altijd bij.”

”Uiteindelijk doen we het niet voor onszelf, voor onze fractie of onze partij, maar voor de mensen in de samenleving. De mensen die ons gekozen hebben en ons hard nodig hebben. Wijze woorden van Ella en ik ben haar erg dankbaar voor haar adviezen.”

Oud-wethouder Rinda den Besten: ”Terwijl ik op dinsdagmiddag als kersvers lid van de Raad van Commissarissen van Mitros op werkbezoek was in een aantal Utrechtse wijken, kwam op mijn mobiel het bericht binnen dat Ella Vogelaar was overleden. Hoe wrang, Ella, mijn voorgangster in deze zelfde Raad van Commissarissen, met wie ik net in de zomer nog zo gezellig had gelunched, die zo trots was op wat ze had bereikt bij Woningcorporatie Mitros, zin had in een hele mooie vakantie – maar ook zei; en daarna ga ik lekker even helemaal niets doen! Tijdens onze lunch grapten we nog wat over haar memoires die ze misschien ging schrijven en spraken we over dat ze mogelijk nog wat vrijwilligerswerk zou gaan doen. Had ik toen al moeten aanvoelen dat er iets niet klopte, dat de vrouw die altijd zo veel en zo voor de volle 100% heeft gewerkt, natuurlijk niet zomaar ‘niets’ gaat doen? Ik ben er nog niet uit, maar ik vind het intens triest en tragisch dat zij voor zichzelf geen andere uitweg meer zag en ik koester vele warme herinneringen aan haar.”

”Toen we in 2006 in Utrecht de verkiezingen wonnen, kozen we Ella als formateur voor het nieuwe college en leerde ik haar voor het eerst van dichtbij kennen. Al vanaf het eerste moment waren alle onderhandelende partijen onder de indruk van haar scherpte, analytisch vermogen, kordaatheid en vasthoudendheid. Zij genoot van het feit dat een nieuwe generatie (met 3 jonge vrouwen aan het roer bij CU, GL en PvdA) het stokje gingen overnemen in de stad en steunde ons daarin volledig en gelijkwaardig. Het ging haar primair om de inhoud, maar ook om de onderlinge relaties, en met haar ervaring als vakbondsonderhandelaar, leerde ze ons dat we over sommige thema’s moesten blijven doorpraten tot we het eens waren, maar op andere zaken elkaar ook ruimte konden geven. Tot onze vreugde werd ze een klein jaar later Minister voor Wonen, Werken en Integratie en ging ze ook in Utrecht in de oude wijken aan de slag. Weliswaar zonder portefeuille, maar vol goede moed om hier echt wat van te gaan maken. In dit pittige en korte Ministerschap, heeft ze enorm veel betekend voor de 40 oude wijken, die al snel Vogelaarwijken werden genoemd – een naam waar ze zelf nooit blij mee is geweest. Na aanvankelijke scepsis bij bewoners over de stigmatisering van hun wijk, zagen bewoners echter dat zij echt iets wilde verbeteren in hun buurt en werd zij met name door de inwoners van deze wijken enorm gewaardeerd. Daarbij schuwde ze ferme uitspraken niet; ze had een stevige mening over integratie en samen leven en dit leverde haar helaas ook vijanden op. Ik ben veel met haar in Ondiep, Zuilen en Overvecht op pad geweest en was, ondanks alle turbulentie die om haar Ministerschap heen hing, altijd onder de indruk van haar grote betrokkenheid, vasthoudendheid, drive om iets te willen verbeteren en het gemakkelijke contact dat ze had met de inwoners. Zij mag oprecht trots zijn op wat ze daar heeft bereikt, onder haar Ministerschap is de aanpak van de oude wijken eindelijk echt opgepakt, en daarna niet meer losgelaten.
Dat er achter deze enorme werklust, dit grote sociale hart, haar vrolijke lach, tegelijkertijd zo’n verwoestende ziekte schuil ging, vind ik intens triest en iets wat ons allemaal enorm aangrijpt. Ik wens de nabestaanden alle sterkte.”

Oud-partijvoorzitter en wethouder in Utrecht Hans Spekman zag in Ella een bondgenoot voor een sterke linkse koers: “Ella was sterk in haar overtuiging. Een partijgenoot die met mij aan de linkerkant stond van onze brede volkspartij. Een vrouw die weer hoop gaf aan opgegeven wijken. Een vrouw met wie ik ook wel eens heb gebotst, maar ook een vrouw met wie je dat weer uit kunt praten.”

Europarlementariër en oud-voorzitter van de FNV Agnes Jongerius: ”In het voorbijgaan kwamen we elkaar in Utrecht regelmatig tegen. Vaak was ze ergens mee in de weer. Nog altijd met dezelfde energie als toen ik haar voor het eerst ontmoette. Groen achter de oren begon ik als net afgestudeerde bij de FNV. Ik wist niet wat me overkwam, werken in zo’n enorme organisatie, en nog meer dan nu een mannenwereld. Ella was toen voorzitter van de algemene onderwijsbond. Samen met Karin Adelmund en Ieke van den Burg was zij een van de vrouwelijke pioniers bij de vakbeweging. Deze lichting powervrouwen hadden het hun persoonlijke missie gemaakt om nieuwelingen als ik bij de hand te nemen zodat die snel hun weg konden vinden. Verheffing in het klein zodat we samen het glazen plafond binnen de vakbond konden doorbreken.”

”Zelf wist Ella hoe het was om je staande te houden in een wereld die je niet met open armen ontving. Als boerendochter van een kleine boer keken de kinderen van rijke boeren vaak op haar neer, vertelde ze regelmatig. Ze zal hun dedain vast met haar immer vrolijk en optimistisch gemoed hebben weggewuifd. Later als vakbondsvrouw leverde ze dezelfde strijd van verheffing. Niet alleen door nieuwkomers wegwijs te maken maar ook door als een van de eerste het belang van een leven lang leren te onderstrepen en de koppeling te maken tussen scholing en arbeidsmarkt.”

”Niet verrassend werkte zij later in het volwassenenonderwijs. Ella wist altijd het kleine met het grote te verbinden. De afgelopen jaren richtte ze zich steeds meer op het kleine. Zo was ze minder gaan geloven in de landelijke politiek maar coachte ze partijgenoten op lokaal niveau in de afdeling Utrecht. Ik weet zeker dat die met hetzelfde plezier genoten moeten hebben van haar doortastendheid en vriendelijkheid als ik dat deed 30 jaar geleden. Ella geloofde met alles wat ze in haar had in emancipatie. Van vrouwen, van arbeiders, van de mensen die een duwtje in de rug nodig hadden. Een strijder tegen onrecht. Een vrouw die geloofde in de verheffing van allen. We gaan je missen lieve Ella.”

Ons commissielid Ilse Raaijmakers over Ella:“Ik zie haar nog zitten in mijn woonkamer. We praatten over het verkiezingsprogramma van de PvdA Utrecht. Ik had net een baby gekregen dus kwam ze naar mij. Op de fiets, een heel eind. Ze had zoveel ideeën en zoveel te vertellen. Over woningen voor gescheiden mannen, over blockchain, over de wijken die naar haar vernoemd zijn. Het was erg inspirerend.
Wat een vreselijk gemis voor de partij en natuurlijk vooral voor haar naasten. Veel sterkte voor ieder die haar liefheeft.”