Ketenaanpak medicijnresten en andere verontreinigingen uit water

Ieder van ons weet dat het afvalwater van huishoudens en bedrijven wordt gezuiverd in rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI). Daarvoor wordt riool- en zuiveringsheffing gevraagd, een inkomensonafhankelijke belasting die kan worden kwijtgescholden aan bijstandsgerechtigden.

Micro

RWZI’s zijn destijds niet ingericht op het zuiveren van microverontreinigingen – naast medicijnresten ook microplastics en hormoonverstorende substanties – die weliswaar, als ze met het effluent (=het gezuiverde water) van de rwzi’s op het oppervlaktewater worden geloosd, niet gevaarlijk zijn voor de mens, maar wel de in het water levende organismen kunnen schaden. Inmiddels zijn de meetmethoden om verontreinigingen op te sporen duidelijk verbeterd en daardoor vindt men ook meer medicijnresten. Door veroudering van de bevolking zal het medicijngebruik verder toenemen. Daarom worden al langer bij diverse RWZI’s in den lande proeven gedaan hoe we beter potentieel schadelijke stoffen uit het afvalwater zouden kunnen zuiveren. In AGV gebied zijn proeven op de rwzi Horstermeer gedaan met het zogenaamde one step filter. Dit werkt, maar steeds vernieuwen van het filter is kostbaar. Daarom worden ook andere duurzamere manieren gezocht.

Pharma-filter

Bij AGV wordt al een aantal jaren samen met het AMC in Amsterdam onderzoek gedaan om hier een decentrale zuivering te installeren, het zg Pharma-filter. Dit is een installatie die bij o.a. een ziekenhuis in Delft heeft bewezen dat er geen medicijnresten meer aanwezig zijn in het effluent. Als het Pharmafilter inderdaad wordt geplaatst bij het AMC kan AGV een directe bron van veel medicijnresten en van resistente bacteriën direct zuiveren, zonder dat dit afvalwater de lange weg naar de rwzi in het westelijk havengebied moet afleggen, daarbij nog verdund door het afvalwater dat er onderweg bijkomt. Ook gemeentelijke riooloverstorten worden dan vermeden, die na een forse regenbui behoorlijk wat afvalwater uit het riool op het oppervlaktewater kunnen lozen. Een bijkomende innovatie is dat het effluent van het Pharmafilter wordt hergebruikt voor allerlei functies in een ziekenhuis waar niet per se drinkwater voor nodig is.

Geld nodig

Alles leek in kannen en kruiken, maar tijdens de voorbereidingsfase bleek dat de installatie wat groter moest worden en dat dit zou betekenen dat AGV en AMC ieder €30.00,- per jaar meer kwijt zouden zijn dan eerder was voorzien. PvdA, CDA, gebouwd en ongebouwd zijn bereid deze prijs te betalen als leergeld voor innovatie en direct zuiveren aan de bron. VVD en Water Natuurlijk sputteren tegen, ondanks het feit dat ze in 2016 een motie mede ondertekend hebben om de installatie van dit Pharmafilter zo snel mogelijk in te voeren. We verwachten toch dat ze uiteindelijk ook akkoord gaan met deze innovatieve zuiveringsmethode.

Meer ziekenhuizen

Als de decentrale zuivering bij ons succesvol medicijnresten verwijdert dan kunnen andere grote Amsterdamse ziekenhuizen volgen. Daarnaast gaan we ook experimenteren in Amsterdam Noord in een nieuwbouwwijk met huizen waar het “zwarte” water (WC afvalwater) wordt gescheiden van het “grijze” en in de nabijheid gezuiverd, met tevens de functie van terugwinnen van grondstoffen als bv. fosfaat en cellulose en biogas. Ketenaanpak medicijnresten en andere verontreinigingen uit water.

Bewuster

Toch lost dit in de toekomst niet alle problemen met medicijnresten op. Er blijft het probleem van veterinaire medicijnresten die met de mest afvloeien en dus in het oppervlakte- en het grondwater komen. Hier moet een andere oplossing worden gevonden, want gier mag niet in het riool worden gestort. Er blijft ook het probleem van de medicijnresten die al in het rivierwater zitten en met Rijn- en Maaswater naar onze Delta komen. Hier moet Europa een oplossing bedenken. Verder zal de pharmaceutische industrie iets moeten doen aan het duurzamer maken van medicijnen. De maatschappij zal zich bewuster moeten worden van de huidige leefstijl, die allerlei ziekten met zich meebrengt die medicijnen vergen, zoals bijvoorbeeld roken, alcohol, drugs of teveel en ongezond eten.

En dan hebben we het nog niet gehad over andere vervuilers, zoals de cosmetische industrie die allerlei nauwelijks te zuiveren microverontreinigingen in gels etc. stopt. Ook de kledingindustrie maakt stoffen die in de was microverontreinigingen afgeven. Kortom, microverontreinigingen in het oppervlakte- en grondwater is een complex probleem. De oplossing ervan kan niet alleen naar de waterschappen worden geschoven, die met hoge investeringen hun heffingen niet op het huidige niveau kunnen houden. Uitgerekend is dat dit de heffingen in het gunstigste geval tenminste zal verdubbelen. Ook het Rijk zal verantwoordelijkheid moeten nemen en de beurs trekken. Zoals nu de heffingen niet-inkomensafhankelijk zijn, zal dit met name de burgers met de kleine beurs treffen. Willen we dat als sociaal-democraten op ons nemen?