Op woensdag 15 juni ben ik met Provinciale Staten op werkbezoek geweest in de gemeente Vijfheerenlanden. Na een hartelijke ontvangst door burgemeester Sjors Frolich zijn we naar de uiterwaarden van de rivier de Lek en de Zouweboezem gegaan. Beiden beschermde Natura 2000-gebieden.
Ambtenaren en beheerders van het Zuid-Hollandslandschap praten ons bij over de instandhoudingsdoelstellingen, de gevolgen van teveel stikstof en de waterkwaliteit van dit gebied en de bijzondere vogels en planten in het gebied. Bijzondere vogels en planten hebben we gezien. Voor de vogelkenners: De purperreiger vloog meermaals over. De zwarte stern hebben we veelvuldig gezien en via de telescoop van een van de ambtenaren konden we ook hun nestjes bekijken. Heerlijke kleine donsballetjes op een vlotje. Prachtig gezicht.
Maar dan de hamvraag wat is er nodig om dit gebied zo optimaal mogelijk te krijgen? Volgens de beheerders in dit gebied is er inderdaad wel een stikstofprobleem, maar het grootste probleem is toch echt water en gif!. Als we het gebied binnenlopen dat zie je overal bramen en brandnetels. Dit zijn de tekenen van een voedselrijke bodem. Terwijl deze gebieden juist een voedselarme bodem nodig hebben. Dat betekent voor dit gebied concreet, minder uitrijden van (kunst)mest en stoppen met gif (ja ja formeel gewasbeschermingsmiddelen).Je wilt juist kruidenrijke gebied: hier zit namelijk het voer voor deze prachtige beschermde vogels. En de gebieden waar zij foerageren vallen buiten het natura2000-gebied. De omgeving moet dus ook geschikt zijn.
Maar dan het water, deze gebieden noemen we ook wel plas-dras. Luxe benaming voor een weiland wat kruidenrijk is en een hoge waterstand heeft, sommige delen van het jaar staat het zelfs ligt onder water. Dt is voor de weidevogels de habitat om in te broedden. Oftewel daar wonen ze graag. Alleen het waterschap zorgt vaak voor een te lage waterstand. Dit gebeurd, omdat de boeren anders niet met grote machines het land op kunnen. Maar dit waterpeil is ca 30-40 cm lager dan wat nodig is in dit Natura 2000-gebied. Dit water dient ook nog eens schoon te zijn, want de kruiden gaan weg als er teveel meststoffen in het water zitten en uiteraard ook als er gif in zit.
In dit gebeid is het dus niet zozeer de grote hoeveelheid stikstof die het probleem is, maar wel de ver-industrialisering van de landbouw. Je wilt hier het liefst kleine boerderijen, bio-dynamisch of kringloop die weten om te gaan met een hoger waterpeil.
Na dit verhaal denk je vast, die (bliep) boeren, zij willen niets doen voor de natuur. Maar in dit gebied zitten juist heel veel boeren die hard werken en graag wat voor de natuur willen doen. En boeren die in gesprek gaan met de provincie. De avond voor ons bezoek was er al een geplande bijeenkomst tussen provincie en agrarische sector in dit gebied. Uiteraard zijn de stikstofplannen die het kabinet afgelopen vrijdag presenteerde daar ter tafel gekomen. Hier zijn veel zorgen geuit, en is veel besproken. Maar geen bedreigingen of blokkades met tractoren. Deze boeren halen het nieuws niet, jammer.
