PvdA in het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) 2017

1 Stand van zaken grote projecten

Rioolzuivering Utrecht

De rioolzuivering Utrecht wordt met een enorm budget van € 140 miljoen groots onder handen genomen. Een immens bouwterrein met enorme bezinktanks in aanbouw is voorlopig het meest zichtbare resultaat, maar wat er allemaal in de tanks gaat gebeuren is vanuit een oogpunt van milieu en duurzaamheid nog spectaculairder. Daar wordt de zg. Neredatechniek toegepast. Bacteriën zuiveren het afvalwater. De hieruit  voortkomende korrels bieden grote voordelen voor chemicaliën- en energieverbruik. De technologie vraagt om een veel kleiner bouwoppervlak voor de installatie en leidt op langere termijn tot lagere kosten. Het restwater is bovendien veel schoner.
Onze PvdA-hoogheemraad Constantijn Jansen op de Haar heeft zich daarom hiervoor ingezet en heeft brede steun in het HDSR weten verwerven voor dit project.
Het terrein dat vrijkomt blijft bij het HDSR. Te zijner tijd zullen voorstellen komen voor bijvoorbeeld energieprojecten of andere bestemmingen. Uitgangspunt hierbij blijft dat het terrein beschikbaar moet blijven voor de zuiveringstaak die het HDSR hier in Utrecht heeft.
We houden de duurzame PvdA-vinger aan de pols van de RWZI.

Veilige Lekdijk: een rode dijk is een groene dijk

Dit jaar is het HDSR begonnen om de Lekdijk te versterken. Dit  is hard nodig. De dijk is naar de nieuwe normen op grote delen namelijk afgekeurd en als die dijk doorbreekt, stroomt de halve Randstad onder. Het traject dat HDSR aanpakt loopt van Amerongen tot aan Schoonhoven. Bij elkaar zo’n vijftig kilometer. Oorspronkelijk zou ook de Hollandse IJsseldijk worden verbeterd, maar zo’n aanpak had grote rigoreuze stedelijke en landschappelijke gevolgen. Daarom is gekozen voor een stevige aanpak van de Lekdijk De totale kosten zullen zo’n € 400 miljoen belopen waarvan de rijksoverheid zo’n 90% betaalt. Het project loopt door tot aan circa 2030.
De dijk wordt in compartimenten aangepakt waarbij de bevolking een belangrijke stem in het kapittel krijgt. De technocratische aanpak van de jaren ’70 van de vorige eeuw (sloop waardevolle dijkwoningen en straktrekken van dijken) wordt zo vermeden.
Met het fraaie aforisme van Jan Reerink, “een rode dijk is een groene dijk” is de inzet van de PvdA bepaald: geen betonnen dijken of delen daarvan.
De PvdA gaat voor dijken die bijdragen aan duurzaamheid, ecologie en een mooie inpassing in het landschap.

Aanpak Hollandse IJssel: vaarrecreatie PvdA-speerpunt

In de komende jaren wordt in nauw overleg met de bevolking van de plaatsen langs de Hollandse IJssel zoals Montfoort en Ouderwater overleg gevoerd over de oeververbetering en ligplaatsen voor pleziervaartuigen. Dit jaar is gestart met de uivoering van baggerwerkzaamheden, opdat de waterbergingscapaciteit  van de rivier weer op orde komt en de pleziervaart weer plezier kan beleven aan de Hollandse IJssel.
Waterrecreatie is een van de PvdA-onderwerpen in het HDSR en hoogheemraad Constantijn Jansen op de Haar heeft dit in zijn portefeuille.
Dat zit dus wel snor.

Stil varen op de Kromme Rijn

Constantijn is ook in gesprek met de gemeenten Utrecht en Bunnik om er voor te zorgen dat op de Kromme Rijn, waar nu nog gemotoriseerd gevaren mag worden, in de toekomst alleen emissieloos varen mogelijk blijft. De gemeenten Bunnik en Utrecht zijn op dit moment bezig met het opstellen van de eerste omgevingsvisies voor dit gebied. Het HDSR zit hierbij aan tafel om voor onder andere dit punt. De gemeenten zijn van zeer goede wil. Aandacht moet daarbij natuurlijk nog wel geschonken worden aan kleinere initiatieven op het water – zoals de boot van het Utrechts landschap – waarvoor op dit moment geen financiële middelen zijn  om de boot te elektrificeren.

Klimaatbestendige wateraanvoer Westelijk Nederland

Al sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw wordt gestudeerd op een oplossing voor het vraagstuk van de verzilting van Westelijk Nederland. Pas in de 21^e  eeuw kwam de oplossing in zicht via de zg.  Klimaatbestendige wateraanvoer. Dat gebeurt door verbeteringen aan te brengen in de aanvoer van zoetwater door bestaande  HDSR-wateren, zoals de Oude Rijn en het waterstelsel van de Lopikerwaard. De rijksoverheid betaalt de grotendeels de kosten. De Deltacommissaris heeft het HDSR geprezen voor deze naoberhulp.  Wat ons betreft is die hulp niet geheel belangenloos: de ingezetenen in het HDSR-gebied moeten goed de kans krijgen hun zegje te doen en moeten ook kunnen profiteren van deze extra aanvoer in droge tijden. Wim Kuijken heeft het HDSR alvast in het zonnetje gezet met een onderscheiding voor het in 2017 gestarte overleg met bewoners. De uitvoering van de maatregelen in de Lopikerwaard staan voor het komende jaar op de rol.
Omdat rond het punt van de oude sluis de Doorslag nabij Nieuwegein ook deze kleinschalige wateraanvoer wordt gevoed  heeft de PvdA bijzondere aandacht gevraagd voor het behoud van deze sluis. Een daartoe strekkende PvdA motie is in 2016 aangenomen. Jan Reerink is zeer actief op dit onderwerp en heeft het voor elkaar gekregen dat in diverse media dit jaar  is geschreven over dit initiatief.
We houden de zaak dus goed in de peiling.

2 Bodemdaling Veenweidegebied: malen leidt tot dalen

Heel Holland zakt. Dit onderwerp is niet meer uit de actualiteit weg te denken. Zie hiervoor ook nog eens de documentaire Het zinkende land: http://slappebodem.nl/Nieuws/Op-tv-documentaire-Het-zinkende-land/.
Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft de zaak ook nog eens grondig onderzocht, zie hiervoor:  http://www.pbl.nl/nieuws/nieuwsberichten/2016/veenbodemdaling-leidt-tot-hoge-kosten.
Maar wat er ook onderzocht wordt, de ijzeren wet van Frans van Bork voor het veenweidegebied blijft gelden: malen leidt tot dalen.
Bovendien gaat de CO2 uitstoot onverdroten voort.
De PvdA dringt daarom al jaren aan op omkering van het peilbeleid: niet steeds maar het peil aanpassen aan de veenbodemdaling, maar de veenbodemdaling afremmen door een hoger waterpeil aan te houden al dan niet gecombineerd met de teelt van nieuwe vochtminnende gewassen zoals veenbessen. De echte remedie, het stopzetten van de veeteelt in het gebied, is (nog) een brug te ver. Daar zijn grote economische belangen mee gemoeid.
Afremmen van de bodemdaling al dan niet gecombineerd met andere gewassenteelt is daarom een goede tussenoplossing.
De PvdA steunt daarom het dit jaar ingezette beleid van HDSR om te gaan experimenteren met onderwaterdrainage. Met dergelijke technieken wil HDSR de bodemdaling substantieel reduceren met minimaal 50 tot 70%.  Het HDSR wil voorts af stappen van de vaste peilindexatie. Dat betekent concreet, dat in 2050 het tempo van bodemdaling met 25% is verminderd.
Toen dit voorjaar divers nieuwe peilbesluiten werden voorgelegd hadden we als commentaar dat in die besluiten nog niet het nieuwe beleid was opgenomen. Volgens de hoogheemraden kon dat ook niet, omdat de voorbereiding en inspraak al eerder waren begonnen.
We zijn dus benieuwd wanneer het nieuwe peilbeleid zijn vruchten gaat afwerpen en houden de peilstok stevig vast.

3 Duurzaamheid

HDSR streeft de volgende duurzaamheidsdoelen na:

• HDSR voorziet in 2020 voor 40% van de eigen energiebehoefte en is in 2040 energieneutraal.
• HDSR reduceert ten opzichte van 1990 30% CO2 in 2020 en 60% in 2050.

Om deze doelen te halen is een groot pakket aan maatregelen inmiddels voorgelegd aan het Algemeen Bestuur.
De PvdA heeft zich vierkant achter deze doelen en maatregelen gesteld.

4 Sociaal beleid

In de begroting 2018 is op de totale uitgaven van €116 miljoen zo’n € 4 miljoen geraamd voor kwijtschelding van waterschapslasten voor ingezetenen.
Daarnaast heeft onze voortdurende inzet voor social return beleid er toe geleid, dat HDSR erkend koploper is geworden in de waterschapswereld. In 2016 waren gemiddeld zeven projecten per waterschap aanbesteed met een social return verplichting. HDSR zat daar met 45 projecten ver boven,  zo bleek uit het jaarverslag 2016 van het HDSR dat dit voorjaar is besproken in het bestuur.
In de komende tijd gaan we meer aandacht besteden aan arbeidsvoorwaarden bij externe opdrachtnemers en bij payrolling.

5 Financieel beleid

Het HDSR voert een solide financieel beleid. De tarieven hoeven daarom maar matig te stijgen, is er geld voor  kwijtschelding en mag het financieel weerstandsvermogen volgens externe financiele experts als uitmuntend worden betiteld. Dat moet je nu ook weer niet overdrijven. Het niveau mag daarom wel teruggebracht worden naar ruim voldoende. Daar wordt dan ook in de komende jaren naar toegewerkt.

6 Communicatie

De fractie heeft een grote brochure uitgebracht die in een oplage van circa 135.000 stuks verspreid is over een groot aantal adressen in stad en regio. De PvdA motie inzake behoud van de sluis de Doorslag bij Nieuwegein heeft veel publicitaire aandacht gekregen in tijdschriften en kranten.

7 Burgerinitiatieven

Al enige tijd is er geld beschikbaar voor de subsidiering van burgerinitiatieven op het gebied van het waterschap.  Wij hebben steeds gevraagd om een deugdelijke en openbare verordening, zodat duidelijk is waarvoor geld kan worden gevraagd en wat te doen als de aanvrage wordt afgewezen. Die regeling is er nog steeds niet. We wachten nu maar het voorjaar 2017 af.

8 Samenwerking

Het HDSR ziet dat opgaven steeds vaker samen moeten opgelost met collega overheden. Samenwerking wordt dan ook steeds belangrijker om bijvoorbeeld de klimaatverandering het hoofd te kunnen bieden. Goed is het dus dat het HDSR steeds meer die samenwerking actief opzoekt. Zo is het HDSR in de persoon van Constantijn Jansen op de Haar een van de ondertekenaars en deelnemers aan de coalitie ruimtelijke adaptatie waarin het HDSR samenwerkt met de gemeenten om allerlei maatregelen te vinden voor piekbuien en hittestress. Constantijn is ook officieel lid geworden van de U10 tafel duurzaamheid. De U10 is het samenwerkingsverband van gemeenten in de omgeving van Utrecht. Hier werkt het HDSR samen om allerlei duurzaamheidsvraagstukken te helpen oplossen, bijvoorbeeld waar het gaat om energie. Op dit moment lopen er bijvoorbeeld gesprekken om vanuit de nieuwe zuivering Overvecht in Utrecht via het systeem van Thermische Energie uit Afvalwater (TEA) warmte te gaan leveren aan het Eneco warmtenet in Overvecht. Dit zou kunnen resulteren in een situatie waarbij 80% van de wijk voorzien wordt van warmte door de zuivering van HDSR.
De PvdA in het HDSR loopt er helemaal warm voor.