Beter benutten of beter betuttelen?

Op maandag 22 juni hield Julie D’Hondt haar Maidenspeech over het programma Beter Benutten. Hier vindt u haar inbreng:

‘De Partij van de Arbeid staat voor mobiliteit voor iedereen. Jong en oud, rijk en arm: iedereen moet zich vrij door de provincie kunnen bewegen om naar school of werk te kunnen. Files dragen hier niet aan bij. Bovendien zijn al die stilstaande auto’s slecht voor het milieu en de gezondheid van de omwonenden en de filerijders zelf. We zijn dan ook blij met de doelstelling van het ‘Beter Benutten’ programma, waarmee wordt beoogd om mensen zo niet uit de auto, dan toch uit de file te krijgen. Investeren in de fiets en het openbaar vervoer als volwaardig alternatief voor de auto zien wij als een goede manier om de files te verkleinen. Daarnaast zitten er in het programma ook een aantal projecten waarbij mensen worden verleid, soms tegen beloning, om een andere route, vervoersmiddel, of reistijdstip te kiezen. Wat dat betreft had Beter Benutten ook ‘Beter betuttelen’ kunnen heten, want de overheid poogt hiermee het gedrag van mensen te beïnvloeden. Nu kent u de PvdA wellicht als een partij, ik zie het sommige rechtgeaarde liberalen al denken, die niet vies is van een beetje betutteling. De overheid die mensen probeert te verleiden tot het maken van een verstandige keuze: sommigen gruwen ervan. Maar gelukkig niet onze gedeputeerde, en wij willen haar complimenteren met dit inzicht.

Toch is er wel iets aan de hand met de projecten uit Beter Benutten. Zo wordt er bijvoorbeeld 2,3 miljoen gestoken in een vervolg op het succesvolle project ‘Spitsmijden Galecopperbrug’, waarbij mensen financieel worden beloond om niet iedere dag in de spits deze route te kiezen. Uit eerdere studies blijkt dat ook nadat een ‘Spitsvrij’ project is afgelopen, mensen ook zonder beloning niet meer in de file gaan staan. Dat is hartstikke mooi. Maar waarom krijgt dit project dan een vervolg? Als de files op dit traject zijn verminderd, waarom dan nog eens al dat belastinggeld hierin steken? Maar als de files er nog steeds zijn, waarom wordt het project dan succesvol genoemd?

De Partij van de Arbeid is opgevallen dat er weinig bekend is over de concrete bijdrage van de projecten in het Beter Benutten programma op de vermindering van de files. Ook de Algemene en de Zuidelijke Rekenkamer hebben hier hun vraagtekens bij. Het is immers lastig vast te stellen in hoeverre de bonte stoet aan maatregelen nu heeft bijgedragen aan het verminderen van files. Het zou ook zomaar kunnen dat de files de afgelopen jaren zijn afgenomen als gevolg van de economische crisis. De ANWB meldt in ieder geval (hier volgt de verkeersinformatie) dat de filedruk sinds begin dit jaar weer toeneemt, ten opzichte van begin 2013 en wijt dat ten dele aan het aantrekken van de economie.

Ook de milieu-effecten van dit programma, waaraan de provincie in totaal ruim 22 miljoen wil bijdragen, zijn niet bekend.

De eindevaluatie van Beter Benutten programma, dat liep tot en met 2014 is nog niet binnen. Wij willen graag een beredeneerde keuze maken over de inzet van deze middelen.

Daarom vraagt de Partij van de Arbeid het college om eerst deze eindevaluatie af te wachten, en op basis van de gemeten effecten een nieuw voorstel te maken, waarbij inzichtelijk wordt gemaakt hoe in het nieuwe programma rekening is gehouden met deze eindevaluatie.

Daarnaast willen we graag ook gedurende het programma op de hoogte worden gehouden van de verbetering van de reistijd op de grootste knelpunten, en de vermindering van de uitstoot van schadelijke stoffen.

Want als al dat verleiden nergens toe leidt, kunnen we dat geld tenslotte Beter Benutten voor zaken die wél wat opleveren voor de inwoners van Utrecht.’